Słowniczek

A

Age – wznosić się
Ago – podbródek
Agura – siad turecki
Aikido – współczesna japońska sztuka walki stworzona przez Ueshiba Morihei

Aiki-jitsu – starożytna japońska sztuka walki, pierwowzór Aikido
Aka – czerwony, zawodnik oznaczony tym kolorem, walczący z prawej

Akiresuken – ścięgno piętowe, ścięgno Achillesa
Arigato – dziękuję
Ashi – stopa, noga
Ashikubi – grzbiet stopy, 'przegub stopy’
Ashi-waza – techniki nóg

Atama – głowa
Atemi – uderzenia we wrażliwe punkty ciała
Awase – łącznie, razem
Awase-waza – techniki łączone

B

Barai – zagarnięcie
Bisento – włócznia o szerokim ostrzu
Bitei – kość guziczna
Bo – pałka, laska, kij ? termin odnosi się zazwyczaj do długiej, 180-220 cm laski spacerowej, w razie potrzeby stosowanej jako broń

Bo-jutsu – umiejętność walki za pomocą 'bo’
Bokken – drewniany miecz
Bokuden Tsukahara (1490 – 1572) – jeden z najsłynniejszych szermierzy japońskich

 Bokuden Tsukahara (1490 – 1572) – jeden z najsłynniejszych szermierzy japońskich
 Bu – w złożeniach 'wojskowy, odnoszący się do sztuki wojennej’

Budo – ogólna nazwa sztuki walki, „Droga Wojenna”
Bushi – japoński wojownik
Bushido – 'Droga Wojownika’, najpierw niepisany, później dokładnie sformalizowany kodeks regulujący życie samuraja
Butsukari – automatyzacja ruchów

C

Chika-ma – mały dystans, niekiedy 'za mały dystans’
Chikara – siła
Chikuden – szybkość

Chi-mei – 'cios śmiertelny’ ? w przenośni termin ten oznacza taką technikę sportową lub samoobrony, która w rzeczywistej walce mogłaby ją definitywnie rozstrzygnąć

 Cho-to – niewielkie zagłębienie między oczami
Chu – centrum, środek
Chudan – środkowy poziom ciała, od pasa do obojczyków

 Chui – ostrzeżenie
 Chusoku – część podeszwy u podstawy palców, powierzchnia uderzająca w niektórych technikach nożnych

D

Dan – grupa, organizacja Dan – nazwa stopnia mistrzowskiego
Dan – poziom
Danchu – mostek
Danryoku – elastyczność

Do – w kendo, sportowej walce na drewniane miecze, pancerz chroniący piersi i brzuch, wykonany z prętów bambusowych pokrytych skórą. W karate ? część ekwipunku ochronnego stosowanego w czasie treningu lub w kumite kobiet, chroniącego poziom chudan. Nowoczesne 'do’ bywa wykonane ze skóry lub specjalnych mas plastycznych

Dohyo – ring dla zapaśników sumo
Doitashimashite – witamy, zapraszamy, jest Pan mile widziany, prosimy Pana (formuła powitania lub zaproszenia)
Dojang – dojo w koreańskim karate

Dojo – sala, w której trenuje się sztuki walki; dawniej pomieszczenie w świątyni przeznaczone do grupowych praktyk medytacyjnych
Dokko – okolica poniżej małżowiny usznej
Domo arigato – dziękuję bardzo

F

Fuku – w złożeniach – 'pomocnik, asystent’
Fusensho – walkower

Fukukoso – 'splot słoneczny’, 'dołek’, najważniejsze miejsce nadbrzusza, zagłębienie tuż poniżej dolnego krańca mostka

Fumi – dosłownie 'tupać’, w nazwach technik termin stosowany dla kopnięć wykonywanych z góry w dół

 Funakoshi Gichin (1868 – 1957) – twórca stylu Shotokan Karate, nazywany jest ojcem współczesnego Karate. G. Funakoshi przywiózł je do Japonii i spopularyzował; był uczniem Yasutsune Azato i Yasutsune Itosu

G

Gaeshi – kontratak
Ganchu – górna część lewej połowy klatki piersiowej
Gansei -gałka oczna
Go – siła

Gedan – poziom ciała od pasa w dół
Geiko – trening, ćwiczenie
Gekon – punkt poniżej wargi dolnej
Gyaku – przeciwny, przeciwstronny

 Get – rodzaj sandałów wykonywanych z drewna o podeszwie kontaktującej się z podłożem przez dwa prostokątne klocki. Sandały wykonane z metalu lub szczególnie wysokie do treningu technik nożnych w karate

Gito -T.K.O. (technical knock out) ? termin oznaczający przegraną zawodnika z powodu kontuzji
Goju-ryu – karate ’Twardo-Miękkie’ szkoła Karate założona przez Miyagi Chojun, ucznia Kanruo Higaonny; wysoko ceniona jest w nim wytrzymałość, hart ducha i odporność na ból

H

Hachimaki – bawełniana opaska na czoło lub chusta na głowę chroniąca oczy przed spływającym potem. Założenie opaski ma także znaczenie symboliczne ? pełnej koncentracji sił fizycznych i psychicznych na pracy treningowej. Chusta zawiązywana na głowie i chroniąca skórę czoła i karku przed obcieraniem przez twardą i sztywną maskę (standardowe wyposażenie zawodnika Kendo)
Hai! – tak!
Haishu – grzbietowa powierzchnia otwartej dłoni

Hajime – zaczynać, naprzód, start
Hakama – 'spódnico podobne’ spodnie dawnych samurajów, obecnie są używane w niektórych sztukach walki np. Aikido i Kendo
Hanmi-hantachi-waza – walka treningowa, w której jeden z partnerów siedzi i wykonuje techniki obronne, drugi atakuje z pozycji stojącej
Hansoku – dyskwalifikacja
Hantei – orzeczenie sędziowskie
Hara – brzuch
Hasami – nożyce

Heiken – powierzchnia zaciśniętej pięści od wewnątrz
Heiko – równolegle
Hente – zmiana zwyczajowo przyjętej w danej technice funkcji rąk, np. wykonanie ataku ręką blokującą
Hidari – lewa, lewy
Hiji – łokieć
Hikite-uke – techniki bloków z pociąganiem przeciwnika w celu stworzenia korzystniejszej pozycji do kontrataku
Hira – płaski

Hirate – uderzenie płaską dłonią, stosowane głównie w sumo
Hitosashiyubi – palec wskazujący
Hittsui – kolano (stosuje się również nazwy hiza, hizagashira, shittsui)
Hizakansetsu – przednia powierzchnia kolana
Hizo – żebra, również okolica nerek
Ho-jitsu – sztuka strzelania z broni palnej
Hombu – sztab, główna kwatera
Hon – zasada, podstawa
Hyoshi – rytm

I

Iaido – starożytna sztuka szybkiego wydobywania miecza z jednoczesnym cięciem, za jej twórcę uważa się Shigenobu Hayashizaki żyjącego około 1500 roku; sztuka ta jest silnie związana z Zen

Ibuki – rodzaj oddychania w karate ? wdech przez nos, wydech forsowny, siłowy, z szeroko otwartymi ustami i dobywaniem chropowatego dźwięku

Ima ichido – jeszcze raz
Ippon – jeden, w terminologii sportowej punkt

Isshin – serce (np. w nazwie isshinryu-kaarte)

J

Jikan – czas, termin nakazujący zatrzymanie stoperów, aby w danej chwili nie wliczać czasu walki
Jinchu – punkt między nosem a wargą górną
Jitte – broń wielkości krótkiego miecza, o kształcie dwuramiennego widelca o nierównej długości ramion ? służyła do walki z samurajem uzbrojonym w miecz ? po przyjęciu uderzenia między 'ramiona widelca’ można było wyrwać miecz z rąk przeciwnika

Jiu-jutsu – 'Łagodna, miękka sztuka’, starożytna japońska sztuka walki, cechą charakterystyczną są rzuty, d?wignie i pady
Jo – miejsce, plac, pole
Jodan – poziom górny ciała, głowa i szyja

Josokutei – chusoku
Ju – miękkie, łągodny
Ju – podudzie
Judo – współczesna japońska sztuka walki założona przez Jigoro Kano na bazie Jiu-jitsu, obecnie dyscyplina olimpijska

Juji – krzyż, krzyżowy (w sensie znaku krzyża)
Junbitaisho – gimnastyczne ćwiczenia wolne
Jyogai – wyjście poza wyznaczone pole walki

K

Kaete – obrócić się o 180?
Kage – tylna strona
Kagi-zuki – hak, krótki cios sierpowy
Kai – organizacja
Kaiken – krótki sztylet; noszony stale przez kobiety panującego rodu
Kakato – pięta
Kake – zahaczenie, hak
Kakotsu – kostka
Kakumaku – przepona
Kakusei – oczyszczenie, reforma, zreformowanie
Kama – sierp
Kamae – określona postawa, pozycja do walki ? termin odnosi się zwłaszcza do sposobu trzymania rąk
Kamae-te – przyjąć postawę – komenda stosowana w czasie treningu odnosi się zwłaszcza do sposobu trzymania rą
Kamate – przyjąć postawę ? komanda stosowana w czasie treningu
Kancho – szef, dyrektor (termin używany przez niektórych kierowników szkół karate)
Kanki-geiko – trening zimowy
Kano Jigoro (1860 – 1938) – twórca Judo
Kansetsu – staw
Kara – chiński, odnoszący się do chińskiej dynastii T?ang
Kara – pusty
Karate – japońska sztuka walki wywodząca się z Okinawy

Kamate – przyjąć postawę ? komanda stosowana w czasie treningu
Kancho – szef, dyrektor (termin używany przez niektórych kierowników szkół karate)
Kata – forma, „walka z cieniem”, płynne wykonywanie technik obrony i ataku kształtujące umiejętność walki z jednym lub wieloma przeciwnikami
Katana – długi miecz samurajski
Katsu – (również kuatsu, kwappo) ? techniki przywracania przytomności po urazach, jakie mogą zdarzyć się w czasie treningu, w ogólniejszym sensie wszystkie techniki pierwszej pomocy przedlekarskiej stosowane w sportach walki
Kawashi – unik
Keikogi – bluza ubioru treningowego
Kendo – współczesna japońska sztuka walki mieczem
Ken-jitsu – starożytna japońska sztuka walki mieczem, powstała około XIII wieku..Kensei – okrzyk, będący wyrażeniem kiai
Ki – według wschodniej medycyny jest to subtelna energia (po chińsku „chi”) wypełniająca cały wszechświat, także człowieka (który posiada swoją własną wewnętrzną energię)

Kiai – chwila maksymalnej koncentracji fizycznej i psychicznej poparta okrzykiem, umiejętność zogniskowania w danym momencie jakiejś techniki wszystkich posiadanych umiejętności technicznych, sprawnościowych i psychicznych
Kiba – jeździec
Kihon – podstawy, podstawowe techniki karate, okres treningu karate podstawowych technik
Kinryoku – 'czysta’ siła fizyczna, siła mięśni
Kinteki – genitalia
Kiri – ostrze
Kiru – kroić, przecinać
Ko – w złożeniach -’mały, nieznaczny’
Ko-budo – „Droga przez małe sztuki wojenne”, sztuka walki posługiwania bronią pochodzenia chłopskiego (np.: bo, nunchaku, sai itp.); powstała około XV wieku na wyspach Riukiu, często nazywana jest „uzbrojoną częścią Karate”
Koken – grzbietowa powierzchnia zgiętego dłoniowo nadgarstka
Kokoro – duch, 'serce’
Kokotsu – piszczel
Kokyu – rodzaj oddychania w karate z kontrolowanym wydechem
Kombanwa – dobry wieczór!

Kong-sao – walka wolna, rodzaj sparingu z możliwością stosowania dowolnych technik, również walka bez żadnych ograniczeń w chińskim karate
Konnichiwa – dobrego popołudnia!
Koshi – biodro
Kote – grube rękawice skórzane składające się z dwóch części: dłoniowej i przed ramiennej, połączonych delikatnym skórzanym przegubem, używane przez zawodników Kendo
Koto – krtań
Koyubi – piąty, mały palec ręki
Kubi – szyja, przegub
Kumade – bambusowe grabie, w karate nazwa złożonej powierzchni uderzającej
Kumite – walka sportowa (dosłownie spotkanie rąk)
Kwonn – dojo w chińskim karate
Kyo – grupa
Kyoei – pacha
Kyokai – stowarzyszenie, towarzystwo
Kyokotsu – kość policzkowa
Kyokushinkai – szkoła Karate założona w 1957 roku przez Oyama Masutatsu
Kyu – stopień uczniowski
Kyudo – współczesna sztuka walki strzelania z łuku, bardzo silnie związana z Zen
Kyu-jitsu – starożytna japońska sztuka strzelania z łuku

M

Ma-ai – średni dystans, również 'odpowiedni, właściwy dystans’
Mabuni Kenwa (1889 – 1952) – twórca szkoły Shito-ryu Karate
Mae– przód
Maitta – poddaję się
Maki – krążek, zwój
Makiwara – dosłownie 'zwinięta słoma’ – przyrząd do ćwiczenia uderzeń w postaci elastycznej deski z poduszką amortyzującą; dawniej wykonywaną z zawiniętą w płótno słomy ryżowej

Maku-no-uchi – zapaśnik sumo I stopnia
Makushita – zapaśnik sumo II stopnia
Marui -techniki po łukach stosowane zwłaszcza w aikido
Mawashi – kręcić, obracać
Men – maska chroniąca głowę, szyję i obojczyki używana przez zawodników Kendo
Migi – prawy
Mikatsuki – wznosić się, wzmagać, przybierać ? dosłownie 'przybierający księżyc’

Mimi – ucho
Miyagi Chojun (1888 – 1953)– twórca szkoły Goju-ryu Karate, uczeń Kanruo Higaonny (1852 – 1915)Miyamoto Musashi (1584 – 1645) – najsławniejszy szermierz japoński, zwycięzca sześćdziesięciu pojedynków; autor „Gorin no sho” („Księga Pięciu Pierścieni”)
Mizu – woda
Modoru – wracać, zawracać, np. chuo-ni-modoru ? powrócić do centrum

Mokuso – medytować, zamknąć oczy, podążać oczyma
Morote – oburącz, obydwiema rękami
Mune – pierś
Murasame -okolica, w której wyczuwa się tętnienie tętnicy szyjnej
Mushashuguyo – zwyczaj podróżowania po kraju w celu odwiedzenia różnych dojo, uczenia się i doskonalenia u różnych trenerów, w różnych szkołach ? termin ten odnosił się zwłaszcza do samurajów podróżujących po kraju w celu pobierania nauki w różnych szkołach szermierki
Musubi – węzeł, zawę?lić, zacieśnić

N

Nagashi – zamiatać
Nage – rzut
Naginata – halabarda z brzeszczotem podobnym do długiego, lekko wygiętego noża
Naginata – specjalny rodzaj halabardy z brzeszczotem podobnym do długiego, lekko wygiętego noża
Naginata-jitsu – sztuka walki halabardą

Nakadaka – wypukły (również nakadate)
Natsu-geiko – trening letni
Neko – kot
Ne-waza – techniki walki w pozycji leżącej lub półleżącej, sposoby obrony po przewróceniu przez przeciwnika lub sposoby kontrataku po celowym przewróceniu się

Ninja – szpieg, wywiadowca, tajny agent do zadań specjalnych w okresie wojen domowych w Japonii, adept sztuki Nin-jitsu, „pan nocy”
Nin-jitsu – „Sztuka pozostawania nierozpoznanym”, średniowieczna sztuka walki i wywiadu

Nodobotoke – krtań, 'jabłko Adama’
Nogare – spokojne i głębokie oddychanie w karate
Nukite – ręka włócznia, opuszki palców
Nun-chaku – cep o długości drewnianych ramion odpowiadającej długości przedramienia i dłoni ? stosowany na Okinawie jako broń

O

Obi – pas
Oesh – (OSS) potwierdzenie zrozumienia i gotowość do wykonania określonego polecenia
Onegai shimasu – proszę nauczyć mnie

Osae – naciskać, napierać
Otagani rei – ukłon między ćwiczącymi
Otoshi -obniżać, opuszczać
Otsuka Hironori (1892 – 1982) – jeden z pierwszych uczniów G. Funakoshi?ego, twórca stylu Wado-ryu Karate

 Oyama Masutatsu (1923 – 1994) – koreańczyk Young-i-choi przybyły do Japonii w 1938 roku. Tam naturalizował się przyjmując nazwisko Masutatsu Oyama, początkowo trenował Judo, pó?niej Shotokan i Goju-ryu, w latach 1953 – 54 brał udział w walkach z bykami, w 1957 roku założył własną szkołę – Kyokushinkai

Oyayubi – kciuk
Ozeki – mistrz zapasów sumo

P

Porando – Polska

R

Rei – ukłon
Riken – uraken
Ritsurei – tachi-rei

Rommei – związek, unia
Ronin – samuraj pozbawiony swego pana

Ryomo – skroń
Ryu – droga, sposób

Ryudotai – płynność
Ryusei – pułapki

S

Sabom – sensei w koreańskim karate
Sai – trójząb, przyrząd do sadzenia ryżu
Samurai – rycerz, wojownik ściśle przestrzegający zasad „Bushido”
Sash – szeroki pas, taśma (w chińskim karate)
Sayonara – do widzenia!
Seika tanden – środek ciężkości ciała, siedziba 'siły witalnej’ zlokalizowana w linii pośrodkowej ciała, kilka centymetrów poniżej pępka
Seiken – powierzchnia uderzenia którą stanowią głowy II i III kości śródręcza
Seiza – siedzieć prosto, pozycja siedząca (na własnych piętach)
Sempai – 'starszy rangą’ ? patrz Sensei
Sen?i – wola walki
Shiroi – biały, zawodnik walczący po lewej stronie planszy (również shiroo)
Shisei – postawa (również dachi)
Shisi-jo – Shiai-jo
Shito-ryu karate – szkoła Karate stworzona przez Mabuni Kenwa, długoletniego ucznia Yasutsune Itosu; kładzie nacisk na nadanie walce szybkości, manewrowości i dynamiki

Sensei – mistrz, nauczyciel. Tytuł ten zwyczajowo przysługuje tym posiadaczom stopnia mistrzowskiego, którzy w swojej sekcji pełnią funkcję 'głównego’ instruktora. Jeśli w sekcji jest wielu posiadaczy czarnych pasów, tytuł 'sensei’ przysługuje najwyższemu rangą. Jeśli jednak każdy z posiadaczy czarnych pasów prowadzi osobna grupę w sekcji, jego uczniowie również zwracają się doń 'sensei’. 'Sempai’ to tytuł stosowany wobec instruktora prowadzącego trening, ale posiadającego jeszcze stopień uczniowski, Jeśli jednak zajęcia z daną grupą prowadzi posiadacz stopnia 5 dan, a asystują mu dwaj instruktorzy z 3 danem, to obaj instruktorzy są 'sempai’ i nikt więcej, choćby wśród ćwiczących byli jeszcze inni posiadacze czarnych pasów. Oba tytuły: 'sensei’ i 'sempai’ są więc wyrazem grzeczności i szacunku nie tyle w odniesieniu do konkretnego stopnia, co do funkcji pełnionej w danej sekcji czy podczas określonych zajęć
Shiai-jo -plansza o wymiarach 8×8 lub 10×10 metrów, na której odbywają się walki karate
Shifu, si fu – sensei w chińskim karate

Shihan -mistrz, profesor ? tytuł przysługujący karatekom noszącym wysokie stopnie mistrzowskie, zazwyczaj wyższe niż te, które przyznaje się za najwyższą biegłość techniczną. Tytuł ten jest wyrazem uznania za pracę teoretyczną w zakresie karate. Bywa przyznawany najwcześniej po 15 ? 20 latach nieustannej działalności szkoleniowej
Shinai – miecz wykonany z czterech najwyższej jakości prętów bambusa, związanych węzłem (nakayuki), na szczycie których nałożony jest skórzany kołpak (sakigawa); używany przez zawodników Kendo
Shinden – główny budynek w średniowiecznej posiadłości feudalnej lub świątyni. Przed treningiem, na hasło 'shinden-ni-rei’ dawni karatecy składali ukłon w stronę siedziby pana feudalnego lub głównego budynku świątyni
Shinto – tradycyjna religia japońska oparta na wierzeniach w siły nadprzyrodzone i boskie pochodzenie cesarza

Shitsu-kansetsu – dół podkolanowy
Sho – rozpoczynać (stąd shodan = 1 dan)
Shobu -walka, mecz w sportach walki
Shogun – dyktator wojskowy
Shotei -teisho
Shotokan – szkoła Karate, której twórcą był Gichin Funakoshi; „Shoto” znaczy „fale sosen” (literacki pseudonim mistrza z okresu młodości)
Shuriken -sztylet, nóż do rzucania. W karate termin ten odnosił się głównie do wielokątnych gwiazd stalowych o wyostrzonych promieniach i krawędziach stosowanych w niektórych antycznych szkołach walki do rzucania zamiast noży
Shuto – zewnętrzna, łokciowa krawęd? dłoni
So?in – grzbietowa powierzchnia stopy, tuż przy podstawie palców
Sobi – górna część łydki
Sode – rękaw
Sokumen – strona, bok
Sokuto – zewnętrzna krawęd? stopy
Soremade – koniec walki, stop!
Soto – od zewnątrz do wewnątrz, zewnętrzna strona
Sukui – łyżka, chochla, czerpak
Sumo – starożytna japońska sztuka zapasów
Suwari-waza -techniki walki stosowane pomiędzy siedzącymi partnerami

T

Tachi-rei – ukłon w pozycji stojącej, całym ciałem i głową, bez spuszczania oczu z twarzy partnera
Tai – ciało
Taicho – kapitan zespołu w karate sportowym
Tai-sabaki – ruchy skrętne i obrotowe ciała, panowanie nad tymi ruchami
Takate – ramię
Take – bambus
Tameshiwari -rozbijanie, łamanie deski. W ogólniejszym sensie nazwa wszystkich prób sprawnościowych polegających na atakowaniu różnych przedmiotów i wywieraniu na nie destrukcyjnego działania
Tanden -podbrzusze

Tanto – nóż, sztylet
Tantojutsu – umiejętność walki nożem
Tao– kata, ćwiczenie formalne w chińskim karate
Tare – w kendo ochraniacz na biodra wykonany z bardzo grubej tkaniny bawełnianej
Tatami – mata ze słomy ryżowej o standardowych rozmiarach 186x93x6 cm, twarda a jednocześnie elastyczna. Z licznych mat tego rodzaju układa się podłogi w dojo i na nich ćwiczy rzuty. W karate maty stosuje się wyłączni podczas treningu podcięć i rzutów
Tate – od góry do dołu, wzdłuż, pionowo
Te – ręka

Teisho – wewnętrzna powierzchnia dłoni, nasada, podstawa dłoni
Teisoku – wewnętrzna krawęd? podeszwy
Tendo – ciemię
To -również 'kara’, 'morokoshi’ ? chiński, odnoszący się do dynastii T?ang, ale również 'pusty’ ? stąd to-de, podobnie jak kara-te, może znaczyć zarówno 'chińska ręka’, jak i 'pusta ręka’
Tobu, tobi – lecieć, skakać, szybować
Tokui-waza – techniki ulubione, techniki, w których specjalizuje się dany zawodnik
To-ma – duży dystans, również 'zbyt duży dystans’

Tonfa – pałka z zamocowaną obrotowo, prostopadłą do niej rękojeścią
Tsukami – uchwyt
Tsuke – uderzać, pchać, bić
Tsuki – uderzenie po linii prostej, pchnięcie
Tsumaseki – pazury, paznokcie ? w karate termin ten odnosi się do opuszek palców stóp jako powierzchni uderzającej
Tsuzukete hajime – podjąć przerwaną walkę
Tsuzuku – następować

U

chi – uderzenia po łukach, po trajektoriach innych niż linia prosta
Uchikurobushi – kostka przyśrodkowa
Ude – przedramię

 Ueshiba Morihei (1883 – 1969) – twórca Aikido, nazywany O’Sensei (wielki nauczyciel), był posiadaczem 32 certyfikatów (dyplomów ukończenia) różnych sztuk walki

Uke – blok
Uke-dachi – postawy obronne
Ukemi – obrona, pady, przewroty
Ura – odwrotnie, strona tylna, odwrotna

Uraken – 'tył’ pięści, głowa II i III kości śródręcza widziana od strony grzbietu pięści
Ushiro – do tyłu

W

Wado-ryu Karate – (’wa’ = harmonia) szkoła Karate założona w 1939 roku przez Otsuka Hironori za zgodą Gichina Funakoshi?ego; Otsuka zerwał z zasadą „stalowego bloku”, zamiast siły łamiącej ręce postulował zręczność i spryt, zamiast frontalnego ataku – zaskakujące zejście z linii ciosu

Wakizashi – krótki miecz samurajski
Wan – udo

Wara – słoma (makiwara – zwinięta słoma)
Washi – orzeł (washide – orla ręka, ręka ułożona jak szpony orła)

Waza – technika, metaoda, sposób, umiejętność
Waza-ari – przewaga, pół punktu

Y

Yama – góra
Yamabushi – mnich-wojownik zamieszkujący górskie odstępy

Yama-zuki – uderzenie oburącz, w taki sposób, że jedna ręka atakuje poziom gedan, a druga poziom jodan
Yame – stop!

Yari – włócznia
Yari-jitsu – starożytna japońska sztuka władania włócznią
Yoi – gotów, pozycja gotowości

Yoko -kierunek poziomy, bok
Yomi – zdolnośc czytania zamiarów z twarzy przeciwnika
Yubi – palce

Z

Zanshin  – pozostawanie w czujnej gotowości

Zarei – ukłon z pozycji klęczącej
Zen – cały

Zen – tradycja buddyzmu mahajany; proces koncentracji, w trakcie którego umysł zostaje najpierw uspokojony i doprowadzony do skupienia na jednym, w końcu zaś do przebudzenia

Zubon  – spodnie ubioru treningowego